Wie betaalt de rekening bij een eerste date?

Ook al lopen mensen ondertussen al een paar honderdduizend jaar op de wereld rond, op date gaan is pas een recent fenomeen. Je (over)grootvader ging hoogstwaarschijnlijk op z'n eerste afspraakje gewoon bij je (over)grootmoeder thuis op date. Zo konden de ouders het kennismakingsproces in handen houden. Schoonvaders die meegingen naar de disco om een oogje in het zeil te houden op hun zoon of dochter? Ook dat was niet uitzonderlijk.

Voornamelijk na de Eerste Wereldoorlog werd het wat meer gebruikelijk om uit te gaan op restaurant of naar de bioscoop. In die tijd was het echter nog de norm dat de man de kostwinner was, en de vrouw de huishoudelijke taken op zich nam. Het was dus normaal dat de man de geldbuidel bovenhaalde.

Etiquette verandert mee

Vandaag is dat een ander verhaal. Een reden is dat vrouwen meer dan ooit economisch onafhankelijk zijn, en zich ongemakkelijk kunnen voelen als de andere de volledige rekening betaalt (en vooral als die daarop aandringt). "De etiquette evolueert mee en het is bij een eerste date niet meer zo dat iemand per definitie de rekening voor zich neemt, ook al zal een echte gentleman dit nog steeds vriendelijk aanbieden - zonder te pushen", vertelt etiquettespecialist Kevin Strubbe.

Behalve het economische aspect zijn er nog andere redenen waarom daters vandaag vaker de rekening delen. "Gelijkheid is doorheen de jaren wettelijk ingebed geraakt. En ook de maatschappelijke perceptie evolueerde mee: vrouwen zorgen voor zichzelf en het is niet meer dan normaal dat ze dat ook laten zien. Tot slot maakt technologie zoals betaalapps het makkelijk om rekeningen te delen.”

Wie betaalt de rekening bij koppels van hetzelfde geslacht?

De traditionele man-vrouw verhoudingen zijn bij LGBTQ+ daters niet of minder van toepassing. “Hier is het soms wat zoeken naar de juiste omgangsvorm”, vertelt Kevin Strubbe. “Om de gelijkheid te onderstrepen wordt de rekening almaar vaker gesplitst en neemt ieder zijn of haar deel voor zich. Er bestaat trouwens een vakterm om de rekening gewoon in twee te delen: Dutch date of Dutch treat. Het is echter niet iets typisch Nederlands. Ook in Scandinavië is het al langer een evidentie om de rekening te delen.”

De rekening betalen op de eerste date: hoe zit dat bij andere culturen?

De tijd dat we enkel op date gingen met de mensen die in hetzelfde dorp wonen, ligt al lang achter ons. Maar wat als je als Belg op date gaat met iemand uit pakweg Brazilië, Japan, Canada, Togo of Bulgarije?

"Als Belg hebben we één groot voordeel: we passen ons nogal gauw aan andere culturen en talen aan. Als we als klein land iets willen te betekenen hebben is het belangrijk om je eigen identiteit vast te houden maar je ook flexibel op te stellen. Zo ook bij het daten", vertelt Kevin. "Dit gaat natuurlijk verder dan de rekening. Kijk bijvoorbeeld naar het begroeten van je date: op sommige plaatsen lachen we bij het ontmoeten elkaar vriendelijk toe, elders wordt er een hand gegeven, op andere plekken dan weer 1, 2, 3 of zelfs 4 kussen."

"We gaan ervan uit dat, wanneer je hier datet, jouw eventuele toekomstige partner zich houdt aan de omgangsvormen die wij gewoon zijn. Het allerbelangrijkste hierin blijft onze communicatie: als je op voorhand duidelijk maakt dat je een ‘Dutch date’ voorstelt dan krijg je de avond zelf geen ongemakkelijke situaties en zijn de verwachtingen duidelijk gekaderd."

Wie neemt het initiatief om te betalen als de rekening niet gesplitst wordt bij een eerste date?

Terwijl we vroeger uitgingen van hoffelijkheid en initiatief van de man, evolueerden we naar gelijkheid tussen man/vrouw, man/man, vrouw/vrouw, enzoverder. Als de rekening niet gesplitst wordt bij een eerste date, zou je kunnen argumenteren dat de oudste het initiatief neemt om de rekening volledig te betalen. Dit houdt opnieuw verband met het economische aspect, namelijk de veronderstelling dat de oudere er iets warmer bijzit dan de jongere.

"Alleen gaat de moderne etiquette veel minder uit van ‘aannames’ en richt zich gelukkig veel meer op inclusiviteit. Zo kan een jong persoon nog thuis wonen en zich daardoor wel het één en het ander permitteren, de oudere persoon zit misschien net in een echtscheiding wat het op dat moment waarschijnlijk wat moeilijker maakt om financieel leuke dingen te doen", nuanceert Kevin.

"Laat ons daarom heel eenvoudig stellen: wanneer er op voorhand geen afspraken zijn gemaakt en geen van beiden neemt het initiatief of dringt aan om de rekening te betalen dan wordt het automatisch een gedeelde rekening."

Wat zou een etiquettespecialist zelf doen bij een eerste date?

“Zelf vind ik het best leuk om bij een eerste date te ‘mogen’ trakteren”, glimlacht Kevin Strubbe. “Maar je ziet steeds meer – bijvoorbeeld in programma’s als First Dates – dat een groot aantal mensen het helemaal niet fijn vindt om getrakteerd te worden.”

Zelfs al zou Kevin in zijn privéleven voorstellen om de rekening te betalen bij een eerste date, toch vindt hij de rekening splitsen in het algemeen een heel goed idee. “Op die manier leggen we geen druk bij onze tafelgenoot. Wanneer jij zegt: Ik neem de rekening graag voor mij, volgende keer is voor jou … leg je al een bepaalde druk naar de toekomst. Tenzij de vonken er langs weerskanten afspatten, maak je op een eerste date nog niet meteen een tweede afspraak. Je geeft de andere eerst even de kans om te laten bezinken of het wel helemaal klikte.”

Tips als je de rekening deelt op date

• “Kies voor een eerste date steeds een restaurant, plek of activiteit die laagdrempelig is. Het spreekt voor zich dat die leuke brasserie voor de meeste portefeuilles haalbaarder is dan dat sterrenrestaurant. Mocht je date oersaai blijken, dan ben je trouwens blij dat je je glaasje wijn kan afrekenen en niet nog een zevengangenmenu hoeft uit te zitten.”
  
  
• “Een rekening delen doe je discreet. Wanneer iedereen (ongeveer) evenveel heeft gegeten en gedronken deel je die gewoon door twee. Je gaat niet moeilijk doen omdat jouw pasta 2 euro goedkoper was. Horecamedewerkers komen dit bij bepaalde gezelschappen nog al te vaak tegen. Het komt niet fijn over wanneer je pen, papier of rekenmachine bovenhaalt om alles tot op de laatste eurocent uit te tellen”, vertelt Kevin. “Je kan er als je met twee bent eventueel een uitzondering op maken, maar wanneer jullie de rekening willen splitsen dan mag dat niet het probleem van de horecamedewerker worden. Er bestaan meer dan voldoende apps om dit makkelijk onderling te regelen. Op veel menukaarten kom je dan ook vaak tegen 'Eén tafel, één rekening’.”
  
  
• “Stuur niet direct na je date je betalingsbericht door. Dat kan wat opdringerig overkomen. Je kan dit de dag nadien, al dan niet met een leuk berichtje, doorsturen. Heeft je date jouw helft voorgeschoten, bied dan spontaan aan hoe je jouw deel het makkelijkst kan vereffenen."

Tips als je trakteert op date

• “Wanneer je de rekening helemaal voor jou neemt, dan doe je dit discreet. Een professionele horecamedewerker zal jou de rekening zo geven zodat dat de andere tafelgenoot het bedrag niet kan zien (door de rekening dubbel te vouwen, door die in een leuk doosje te presenteren, ...). Je tafelgenoot hoeft zich geen zorgen te maken over het bedrag. Zo erg lang is het overigens niet geleden dat in klassieke restaurants de vrouwen standaard een kaart zonder prijzen kregen zodat ze konden kiezen zonder zich zorgen te hoeven maken over de prijs.”
  
  
• “Haal niet opzichtig flappen geld uit je broekzak of leg ook je portefeuille niet ostentatief op tafel.”
  
  
• "Horecamedewerkers maken hun maand nog steeds vaak goed door een vriendelijke bediening en het drinkgeld dat daaruit voortkomt. Hou je niet in om hen te belonen voor de fijne avond die ze je bezorgden. Maar doe ook dit discreet. Je tafelpartner hoeft niet te zien hoeveel drinkgeld je in dat doosje van de rekening stak.”
  
  
• “Wanneer je getrakteerd bent, spreekt het voor zich dat je daarvoor de andere bedankt. Dat kan door dit simpelweg te zeggen maar ook door de dag nadien een berichtje te sturen of een bloemetje of fles wijn te laten afleveren.”

Wat bij een tweede, derde, vierde ... date?

Is de date een schot in de roos? Niemand – ook de etiquette niet – kan/mag opleggen wie de rekening van jullie toekomstige etentjes voor zijn of haar rekening gaat nemen. Dit is erg persoonlijk en afhankelijk van vele factoren: inkomen, je idee over billijkheid, relatie met je tafelpartner, keuze van activiteit … Een duidelijke en transparante communicatie is daarbij van groot belang. Wacht dus niet te lang om daar heldere afspraken over te maken.