Wat moet je doen als deze winter het licht uitgaat?

Het uitvallen van een aantal kerncentrales in ons land heeft ertoe geleid dat er vanaf november wel eens onvoldoende elektriciteit zou kunnen zijn om iedereen te bedienen. Vooral op donkere koude dagen zonder veel wind is er risico. Dan leveren ook zonnepanelen en windmolens weinig stroom, terwijl er net veel nodig is voor de verwarming.

In welke schijf zit ik?

Om te vermijden dat het hele elektriciteitsnet uitvalt, werkte de overheid een afschakelingsplan uit. Dat verdeelt het land in 8 zones. Als er een tekort is, wordt de stroom voor één zone afgeschakeld. Is dat niet voldoende, kunnen er meerdere schijven betrokken zijn.

De afschakelingsprocedure werkt volgens een beurtrolsysteem in dalende volgorde van schijf 8 tot schijf 2. Kondigt de regering een afschakeling aan, dan is schijf 8 het eerst aan de beurt. Bij een volgende afschakeling schijf 7,… en vervolgens zo tot schijf 2. Zone 1 wordt niet ‘manueel’ afgeschakeld, maar dient voor onverwachte automatische afschakelingen bij een plots incident waardoor het evenwicht op het elektriciteitsnet in gevaar is. In welke zone je zit, kan je vinden op de website van je elektriciteitsdistributeur of de FOD Economie.

De afschakelingen worden op voorhand aangekondigd. Ze zullen doorgaans ook maar enkele uren duren en bij voorkeur tussen 17u en 20u vallen. In uitzonderlijke momenten kan dat ook langer zijn en op andere momenten vallen.

Elke week berekent Elia, de maatschappij die het hoogspanningsnet beheert, het risico op een afschakeling. Ze houdt daarbij rekening met de weersvooruitzichten en met de toestand in de buurland. Je kan hun vooruitzichten vinden op elektriciteit-in-evenwicht.be.

Alternatieven

Heb je pech dat je wordt afgeschakeld, dan kan je ook niet terugvallen op eventuele zonnepanelen als je geen thuisbatterij hebt. Ten eerste gebeurt de afschakeling wellicht in de donkere uren, zodat er toch weinig stroomopwekking zou zijn. Maar vooral: je installatie heeft netspanning nodig om te kunnen functioneren. Bij het uitvallen van de elektriciteit, gaan ook de omvormers in stand-by.

Met een stroomgenerator of stroomgroep die op benzine of diesel werkt, kan je wel tijdelijk verder als de elektriciteit uitvalt. Een dergelijk installatie maakt echter lawaai en is niet goedkoop, zeker als je eentje koopt om voorbereid te zijn op een occasionele stroomuitval.

Heb je om medische redenen elektriciteit nodig, kan je bij de gemeente terecht. Zij hebben een noodplan om in geval van een stroomuitval te kunnen optreden. Je neemt best vooraf contact op met je bestuur.

Heb je geen alternatieven, dan kan je jezelf best zo goed mogelijk voorbereiden op een stroomuitval:

• Leg zaklampen of kaarsen op plaatsen waar je vaak bent, of zet de auto buiten te zetten als je een poort hebt die elektrisch moet geopend worden.
• Elektrische toestellen schakel je best uit als de stroom uitvalt of start geen programma’s van huishoudelijke toestellen, zoals de wasmachine, die op het moment van de afschakeling nog niet beëindigd zijn.
• De radio laat je best aan. Die vraagt niet veel energie als de stroom terug ingeschakeld wordt, en je hoort meteen wanneer je terug elektriciteit hebt. En je bent meteen geïnformeerd over de huidige stand van zake.
• Op het moment zelf, houdt je best koelkast en diepvriezer zoveel mogelijk gesloten. Zolang de temperatuur onder het vriespunt blijft en de producten niet ontdooien, is er niets aan de hand. Als een diepvriezer niet wordt geopend, blijft de temperatuur over het algemeen tot 24 uur onder het nulpunt.
• Voorzie een broodmaaltijd of iets dergelijks, want koken zal je niet kunnen, tenzij je een gasvuur hebt.
• Televisie kijken zal niet lukken. Gebruik de tijd om een inhaaldutje te doen, of breng quality time door met het gezin, bijvoorbeeld door een gezelschapsspel te spelen.
• Hou ramen en deuren dicht, zodat de warmte binnen blijft. Of kruip lekker gezellig rond de open haard of de kachel.
• Denk ook aan de solidariteit. Wordt het deze winter spannend, doe dan de was en de strijk op een ander moment, stel het gebruik van de oven uit en zet alle niet nodige toestellen af.