Spaarproducten
Kunnen we helpen?
Met de stijgende energieprijzen is er niet alleen een rush op zonnepanelen. Ook de markt voor warmtepompen boomt. Hoe werkt een warmtepomp? En wat kost eigenlijk zo’n warmtepomp en de installatie ervan?
Wat is een warmtepomp?
Een warmtepomp werkt als een omgekeerde koelkast. In plaats van warmte af te voeren, geeft een warmtepomp net warmte af. Tijdens dat proces verbruikt een warmtepomp stroom. Dat stroomverbruik is veel minder dan wanneer je je woning alleen maar elektrisch zou verwarmen, maar meer dan wanneer je met gas of stookolie verwarmt.
“De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in een SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Een warmtepomp met een SCOP van 4, zal met 1 eenheid elektriciteit 4 eenheden warmte produceren”, vertelt Ellen Van Mello, beleidsmedewerker warmtepompen bij ODE (Organisatie Duurzame Energie). “Met de opgewekte warmte kan je water verwarmen (voor centrale verwarming en/of sanitair), lucht verwarmen of beide door toestellen te combineren.” Er bestaan ook warmtepompen die je kan gebruiken als koelinstallatie in de zomer, door het werkingsproces om te draaien.
Net als de verkoop van zonnepanelen en thuisbatterijen, boomt ook de verkoop van warmtepompen in België. In 2020 werden er in totaal 152.900 verkocht en in 2021 al 165.700 (inclusief voor kantoren, hotels, …). Meer dan de helft daarvan zijn lucht/lucht-warmtepompen (zie verder).
Welke soorten warmtepompen zijn er hoeveel kosten ze?
Er zijn verschillende soorten warmtepompen, afhankelijk van de warmtebron en de manier waarop de warmte in huis afgegeven wordt.
Welk type voor je geschikt is, hangt – uiteraard - af van je budget, maar ook van je verwarmingsbehoefte, de technische mogelijkheden van je woning, renovatie- en isolatiegraad en verwarmingsinstallatie. Laat je daarom bij je keuze best bijstaan door een expert. Op RESCert.be vind je een lijst met gecertificeerde installateurs.
Warmtepompen die warmte uit bodem halen (geothermische warmtepompen)
Een geothermische warmtepomp haalt energie uit de aardwarmte (van de grond of van het grondwater). Het rendement ligt hoger dan bij warmtepompen die energie uit de lucht halen, maar ze zijn ook duurder in aankoop. Omdat er boringen bij komen kijken kan er ook een vergunning voor nodig zijn, afhankelijk van je woonplaats. Je informeert daarom best naar de modaliteiten bij de dienst Stedenbouw van je gemeente.
- Een bodem/water-warmtepomp haalt de warmte uit een verticale buis die diep in de grond wordt geboord, of uit een horizontaal netwerk van buizen die in de bodem worden verwerkt (bijvoorbeeld in de tuin). In deze buizen zit een vloeistof die de warmte absorbeert en naar de unit brengt.
Richtprijs (incl. btw en plaatsing): 10.000 à 24.000 euro - Bij water/water-warmtepomp is de warmte afkomstig van grondwater dat opgepompt wordt, en vervolgens weer in de bodem wordt geperst. Dit soort pomp is steeds vergunningsplichtig. Onder meer daarom wordt dit type nog zelden geïnstalleerd bij particulieren. Bovendien zijn de boringen best ingrijpend, of helemaal niet mogelijk.
Richtprijs (incl. btw en plaatsing): 15.000 à 20.000 euro
Warmtepompen die warmte uit lucht halen
De tweede groep bestaat uit warmtepompen die hun energie uit de lucht halen. Deze zijn in regel goedkoper dan geothermische warmtepompen, maar hun rendement ligt meestal lager.
- Een lucht/lucht-warmtepomp of 'airco' haalt warmte uit de buitenlucht, en blaast de verwarmde lucht in de woning. Dat gebeurt via een of meerdere binnenunits. Hoe groter de woning en hoe meer kamers, hoe meer binnenunits nodig zijn. Een lucht/lucht-warmtepomp is doorgaans de goedkoopste optie.
Richtprijs (incl. 21% btw en plaatsing, op basis van een offerte): 11.000 euro voor 1 buitenunit en 5 binnenunits. - Een lucht/water-warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht. Met die warmte wordt water opgewarmd voor de centrale verwarming en/of sanitair.
Richtprijs (incl. btw en plaatsing): 7.500 à 12.500 euro.
Hybride warmtepomp
Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een gas- of stookolieketel. Bij zo’n hybride warmtepomp gaat ook de cv-ketel aan als het erg koud wordt en je warmtepomp de woning niet meer voldoende kan verwarmen. Dit systeem bepaalt zelf de meest energiezuinige verwarmingsmethode. Er bestaan zowel all-in toestellen (warmtepomp en gascondensatieketel), als toestellen die je aan een gascondensatieketel kan koppelen.
- Richtprijs voor een all-in warmtepomp: 13.000 à 15.000 euro (incl. btw en plaatsing)
- Richtprijs voor een warmtepomp die aan een bestaande gascondensatieketel wordt gekoppeld: 8.000 à 12.000 euro (incl. btw en plaatsing).
Opmerking: de richtprijzen hierboven zijn getoetst met een installateur, en zijn louter ter indicatie. De werkelijke kosten kunnen een (pak) hoger of lager uitvallen, afhankelijk van het merk, de installateur, de eigenschappen van je woning, enzovoort. Een bijkomende prijsindicatie vindt je op infowarmtepomp.be. Deze website is een gezamenlijk initiatief van Belgische producenten en verdelers van warmtepompen en de beroepsvereniging van koeltechnische bedrijven.
Kan ik een premie krijgen voor een warmtepomp?
Een warmtepomp vraagt om een stevige investering. Gelukkig kan je in alle gewesten in aanmerking komen voor een premie. Sommige gemeenten geven er een premie bovenop.
- In Vlaanderen hangt de hoogte van de premie vooral af van het type warmtepomp. Het verschil kan oplopen van 300-720 euro voor een lucht/lucht-warmtepomp tot 4.000-9.600 euro voor een geothermische warmtepomp. Aan de hand van de simulator van mijnverbouwpremie.be kan je eenvoudig nagaan op welk premiebedrag je voor jouw warmtepomp recht heeft.
- In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kan je een premie krijgen als je een warmtepomp gebruikt voor verwarming (van 4.250 tot 4.750 euro) of de verwarming van je sanitair water (van 1.400 tot 1.600 euro). Het meest actuele overzicht van de premies en voorwaarden vindt je op renolution.brussels.be.
- In het Waals Gewest hangt de premie onder meer af van het type warmtepomp en je inkomen. De premie voor een warmtepomp die enkel sanitair warm water produceert bedraagt 500 tot 3.000 euro. Voor een warmtepomp die zorgt voor verwarming (en eventueel sanitair warm water) kan je 1.000 tot 6.000 euro ontvangen. Het meest actuele overzicht van de premies en de voorwaarden ontdek je op energie.wallonie.be.
Hoeveel bespaar ik op mijn energiefactuur met een warmtepomp?
De meeste Belgen verwarmen hun woning en sanitair water met gas. "Om de besparing in energiekosten te becijferen, gebruiken we als referentie een verwarmingsketel op gas (hoogrendement)", vertelt Jan Hoogmartens van Viessmann. "Wie een warmtepomp kiest, ziet zijn verwarmingskosten gemiddeld dalen met 36 tot 51% in vergelijking met de energiekosten van een hoogrendementsketel op gas, gemiddeld 66 tot 80% in vergelijking met wie volledig elektrisch verwarmt en gemiddeld 23 tot 38% in vergelijking met een moderne stookolieketel.". De gasfactuur van een doorsnee Belgisch gezin bedraagt ongeveer 2.700 euro (verwarming en warm sanitair water). Met een warmtepomp zakt de verwarmingsfactuur naar ongeveer 1.320 à 1.730 euro, afhankelijk van de soort warmtepomp. Bovenstaande cijfers zijn gebaseerd op de energieprijzen op 1 augustus 2022.
Wat kost een warmtepomp aan onderhoud?
“Net als een stookolieketel en mazoutketel heeft een warmtepomp regelmatig een onderhoud nodig. Een onderhoudsbeurt zorgt ervoor dat het rendement hoog blijft”, vertelt Ellen Van Mello van ODE. Afhankelijk van de installatie en voorschriften van de fabrikant volstaat een onderhoud meestal om de 1 of 2 jaar. Een warmtepomp gaat doorgaans 15 tot 20 jaar mee, terwijl dat bij een gasketel eerder 12-15 jaar is.
Conclusie: warmtepompen, een slimme investering?
Een warmtepomp in is ieder geval een slimme investering op vlak van duurzaamheid. In het kader van het klimaatbeleid legt de overheid steeds strengere energienormen op aan woningen. "Warmtepompen - zeker de geothermische modellen - verbruiken een pak minder energie dan een gasketel of volledig elektrische verwarming. Met een warmtepomp boek je een milieuwinst en ben je niet langer afhankelijk van gas of stookolie voor je woning (behalve bij hybride modellen)", vertelt Jan Hoogmartens van Viessmann. "Indien je zelf elektriciteit produceert met zonnepanelen kan je zelfs een CO2-vrije installatie realiseren. En zelfs zonder eigen zonnepanelen werken warmtepompen een pak properder dan fossiele ketels. De uitstoot kan tot 80% lager uitvallen dan de oudere gas- en mazoutbranders die je vandaag in vele huizen vindt."
Is een warmtepomp ook een slimme investering voor je portemonnee? Met een warmtepomp geniet je van een lagere energiefactuur, en je kan een premie ontvangen van je gewest (en eventueel gemeente) Maar het blijft het een stevige investering om dragen (een hoogrendementsgasketel kost je bijvoorbeeld 3.000 à 6.000 euro incl. btw en plaatsing). Wat de uiteindelijke terugverdientijd van een warmtepomp is, hangt af het type warmtepomp je laat installeren, de premies die je daarvoor krijgt, de evolutie van de energieprijzen en het huidige energiepeil van je woning (eerst isoleren is de boodschap).
Bijkomend voordeel: met een warmtepomp heb je een futureproof oplossing in huis. Een warmtepomp heeft bovendien een gunstige invloed op de EPC-score van je woning, en dat is een extra troef als je jouw huis vroeg of laat wil verkopen.
