Oude of vervallen bankkaart: gewoon weggooien, of doorknippen?

In België zijn er volgens de jongste cijfers van Febelfin meer dan 25 miljoen betaalkaarten in omloop. Daarvan worden er elk jaar een paar miljoen vervangen omdat ze hun vervaldatum voorbij zijn, of omdat ze beschadigd of verloren raken.

Bankkaart weggooien of in stukken knippen?

Als je een nieuwe bankkaart of vervangkaart krijgt, dan wordt de oude gedeactiveerd. Dat gebeurt automatisch als de vorige kaart over de vervaldatum is, of zodra je de nieuwe hebt geactiveerd.

Zodra je de nieuwe gebruikt, kan je de oude in principe weggooien bij het restafval. De kans dat iemand die uit de vuilnisbak vist én er nog iets mee kan aanvangen is in theorie bijzonder klein. Toch raden banken aan om de oude kaart voor alle zekerheid te vernietigen door de schaar erin te zetten.

Hoe dat precies moet? Daar lopen de meningen over uiteen. Sommige banken raden aan om gewoon de kaart en de chip doormidden te knippen met een schaar (of een kniptang als die van metaal is). Andere banken hebben dan weer een heel stappenplan waardoor je met veel meer stukjes plastic eindigt:

• Deactiveer de zwarte of grijze magnetische strook aan de achterkant door er enkele keren met een magneet over te gaan, en snij de strook overlangs door.
• Snij alle nummers en je naam door, zowel horizontaal als enkele keren verticaal.
• Snij de chip zowel horizontaal als diagonaal door.

“Elke bank heeft zijn eigen voorschriften. Over het algemeen is het raadzaam om minstens de chip én de magneetstrook doormidden te knippen”, vertelt Rodolphe de Pierpont, woordvoerder bij Febelfin.

Zeker de koperkleurige chip en de magneetstrook goed doorknippen is dus de boodschap, want daarin wordt data opgeslagen. Er zijn namelijk fraudegevallen bekend waarbij het slachtoffer een doorgeknipte kaart op vraag van de ‘bank’ op de post deed, of waarbij een ‘bankbediende’ de kaart aan huis kwam doorknippen. De oplichters lijmden de stukken echter aaneen en konden er toch geld mee afhalen omdat de chip nog intact was.

Wat zit er precies in de chip en magneetstrook?

De zwarte strook aan de achterkant van de kaart wordt in ons land al jaren niet meer gebruikt voor betalingen. In de strook zitten magnetische deeltjes. Door de richting van die deeltjes te veranderen wordt er data opgeslagen, in dit geval de kaartinformatie die bij de betaalkaart hoort.

Hoewel we die technologie niet meer gebruiken in België, zijn er nog landen die de magneetstrook wél gebruiken (en nog niet de chip). Daarom zit er nog steeds een magneetstrook op kaarten die in België uitgegeven worden, zodat je er ook elders mee terechtkan. Omgekeerd hebben sommige betaalautomaten in ons land nog steeds een magneetstriplezer, vooral dan voor buitenlandse toeristen die geen betaalkaart met een chip hebben.

De chip bevat dezelfde kaartgegevens als de magnetische strook, maar is veel beter beveiligd. Een chip kan je in regel niet kopiëren, terwijl een magneetstrip wel makkelijker te kopiëren is.

Waarom hebben betaalkaarten eigenlijk een vervaldatum?

Dat elke betaalkaart een vervaldatum heeft, is niet toevallig. De vervaldatum biedt bescherming tegen fraude. Voor transacties waarbij je de kaart niet fysiek nodig heeft, zoals online aankopen, is de vervaldatum een extra controlepunt om er zeker van te zijn dat de kaartinformatie correct en geldig is. Als je kaartnummer gestolen is door een hacker, maar de dief heeft de vervaldatum (en/of de driecijferige CVC-code) niet, dan kan hij er weinig mee aanvangen. Door vervaldata op kaarten te vermelden, wordt ook voorkomen dat oude en misschien vergeten kaarten gebruikt worden als iemand anders ze ontdekt.

Ook het gebruik van de bankkaart eist zijn tol: in en uit de portemonnee, in en uit de chiplezer, een swipe hier en een swipe daar, … De kaart kan vuil worden, krassen oplopen of zelfs barsten (bijvoorbeeld als je ze bewaart in een overvolle portefeuille waar je de hele dag op zit). Door om de zoveel jaar de kaart te vervangen, voorkom je dat je op een dag aan de kassa staat met een kaart die het niet meer doet.

Tot slot is de technologie in betaalkaarten ook in ontwikkeling. Hoewel dat aan de buitenkant misschien niet altijd zichtbaar is, worden kaarten uitgerust met nieuwe toeters en bellen om je gegevens veilig te houden. Door je kaart om de zoveel jaar te vervangen, bent je mee met de nieuwste technologie.

Om de aantal jaar een kaart weggooien bij het restafval is natuurlijk geen milieuvriendelijke oplossing. “Oude kaarten mogen niet bij het PMD. We hopen natuurlijk dat er daar op termijn een oplossing voor kan komen”, geeft Rodolphe de Pierpont aan. “Aan de andere kant gaat een betaalkaart natuurlijk wel zo’n vijf jaar mee en wordt die intensief gebruikt.”