Koop nu, betaal later: voordelen en risico's

Schoenen, een smartphone of een microgolf kopen: online shoppen doen we graag en vaak. Webwinkels proberen onze koopbeleving dan ook zo comfortabel mogelijk te maken. Ook in de manier waarop we betalen: van de klassieke betaalmethodes (een overschrijving, debet- of kredietkaart) tot opkomende diensten (zoals PayPal of online ecocheques). Sinds enkele jaren is daar nog een nieuwe betaalservice bij gekomen: buy now, pay later ofwel koop nu, betaal later.

Bij buy now, pay later krijg je meteen je bestelling opgestuurd, maar hoeft je nog niet meteen te betalen. De vraag om te betalen krijg je meestal wanneer je jouw pakketje hebt ontvangen. Je schrijft dan het geld over of betaalt via een app (zoals Zalando en LaRedoute). Steeds vaker gaan webshops ook in zee met een derde partij. Populaire diensten voor koop nu, betaal later in ons land zijn Klarna en AfterPay (ondertussen Riverty). Klarna heeft naar eigen zeggen zelfs al 1,2 miljoen actieve gebruikers in België. Toch staan deze nieuwe diensten bij ons nog in hun kinderschoenen: 93% van de Belgen kiest volgens Safeshops.be nog steeds in de eerste plaats voor de debet- of kredietkaart.

Hoe werkt achteraf betalen?

Wanneer je online winkelmandje is gevuld en het tijd is om af te rekenen, kies je de optie om later te betalen. Dat kan dus via een overschrijving, of via een aparte partij (afhankelijk van de keuze van de webshop). Hoe je een overschrijving uitvoert, hoeven we je vast niet uit te leggen. Laten we daarom verder de focus leggen op diensten zoals Klarna en AfterPay/Riverty.

De eerste keer zal je een profiel moeten aanmaken of bijkomende contactgegevens moeten invullen, waarna je meteen jouw afbetalingsplan krijgt:

• Kleinere bedragen (doorgaans onder de 100 euro) zullen meestal in één keer betaald moeten worden, binnen een bepaalde betaaltermijn (bijvoorbeeld 30 dagen na verzending).
  
  
• Grotere bedragen kan je in schijven betalen. Je betaalt dan meestal de eerste schijf meteen bij de aankoop. De handelaar bepaalt mee tot welk bedrag je met buy now, pay later kan betalen. Dat kan dus in de duizenden euro's oplopen.

Het enige wat je dan nog rest te doen is op de knop ‘bevestigen’ te drukken. Je ontvangt dan een bericht (via mail of in de app van de betaalaanbieder) met de betaalinstructies.

Of je van de service gebruik kan maken, wordt op het moment zelf bepaald op basis van je kredietgeschiedenis bij de aanbieder, eventuele openstaande schuld en onbetaalde bestellingen bij de aanbieder, het totaalbedrag van je winkelmandje en data van externe kredietopzoeking (bijvoorbeeld de zwarte lijst van Centrale voor kredieten aan particulieren).

De buy now, pay later-aanbieder schiet voor jou het geld voor en betaalt de handelaar. Sommige koop nu, betaal later-aanbieders werken niet als geldschieter, maar als tussenpersoon. De verkoper schiet in dat geval het geld voor jou voor. Zodra het tijd is om te betalen, zal je van de aanbieder een e-mail ontvangen om je daarvan te verwittigen.

Hoe verdienen zo’n achterafbetalen-bedrijven geld, vraag je jezelf af? Doordat de handelaars hen een vergoeding betalen (dat kan een vergoeding per maand zijn, per transactie en/of een percentage van de waarde van de aankoop), en door de kosten die ze gebruikers aanrekenen bij niet-tijdige betaling.

Wat zijn de voordelen van koop nu, betaal later?

• Je hoeft pas te betalen als je de goederen hebt ontvangen. Is het product niet oké, dan kan je het terugsturen zonder dat je op de teruggave van je geld hoeft te wachten.
  
  
• Het is een makkelijke betaalservice. Het aankoopproces om achteraf te betalen duurt niet langer als meteen met de kaart te betalen. En nadien krijg je doorgaans een reminder als het einde van de betaaltermijn nadert.
  
  
• Diensten zoals Klarna of Afterpay/Riverty zijn vaak gratis en rekenen geen kosten aan als je netjes op tijd betaalt. Al sluiten we niet uit dat sommige webwinkels servicekosten aanrekenen, bijvoorbeeld als je via overschrijving achteraf kan betalen.

Wat zijn de risico’s van buy now, pay later?

• Als je wil betalen via een “Koop nu, betaal later”-dienst, ga je eigenlijk op een gemakkelijke manier een lening aan. Enerzijds handig, omdat je niet bij de bank hoeft langs te gaan. Anderzijds: buy now, pay later-oplossingen zijn niet gereguleerd als traditionele consumentenkredieten.
  
  
• Het risico bestaat dat je jezelf aangemoedigd voelt om meer uit te geven dan je van plan was. Volgens Klarna shoppen mensen die de service gebruiken 20% vaker en besteden ze 68% meer per transactie dan de gemiddelde online shopper.
  
  
• Je ziet het geld niet verdwijnen van je rekening, of geblokkeerd staan op bijvoorbeeld je Visa-kaart. Het is met andere woorden aan jou om bij te houden hoeveel je nu precies hebt uitgegeven, en wat je financiële draagkracht is.
  
  
• Hoewel er geen servicekosten in rekening wordt gebracht, worden er vaak wel kosten in rekening gebracht voor het missen van een betaling. Een eerste betaalherinnering is dikwijls gratis, maar voor volgende herinneringen kan tot meer dan 10 euro aangerekend worden. Is de lening na enkele herinneringen nog niet terugbetaald, dan is doorgaans een rente van meer dan 10% verschuldigd. Daar komt nog een schadevergoeding bovenop (die doorgaans 5 tot 15% van het ontleende bedrag bedraagt, met een minimum forfait van 40 euro).
  
  
• Loopt er iets mis met de betaling? Dan moet je daarvoor aankloppen bij deze aanbieders in plaats van bij de webshop waar je je aankoop deed. Bij Afterpay/Riverty is dat bijvoorbeeld Nederland, bij Klarna is dat Zweden.

Kredietkaart versus koop nu, betaal later

Bij een kredietkaart betaal je in principe ook niet meteen bij aankoop. Toch blijven de verschillen met koop nu, betaal later groot:

• Bekendheid. Kredietkaarten worden doorgaans wereldwijd aanvaard, afhankelijk van de aanbieder. Achteraf betalen is een nieuwe betaalmethode, die nog niet overal ingeburgerd of bekend is bij de webshops.
  
  
• Keuze. Biedt een webshop de mogelijkheid aan om met kredietkaart te betalen, maakt het vaak niet uit of je nu bijvoorbeeld Mastercard, Visa of American Express hebt. Is er de mogelijkheid om achter te betalen, heeft de handelaar meestal zelf een keuze gemaakt met welke buy now, pay later-aanbieder die wil samenwerken.
  
  
• Limiet. Betalen met een kredietkaart is vaker mogelijk voor duurdere aankopen (afhankelijk van de uitgavenlimiet op je kaart). De betaallimiet van koop nu, betaal later ligt vaak lager (de grens − mee ingesteld door de verkoper − ligt veelal op 500 euro).
  
  
• Starten. Je krijgt een kredietkaart onder voorbehoud van goedkeuring van je kredietwaardigheid. Het kan enkele dagen of weken duren voor je de kaart ontvangt. Via buy now, pay later worden er minder of geen vragen over je kredietwaardigheid en terugbetalingscapaciteit gesteld. In enkele klikken ga je van start.
  
  
• Extra diensten. Kredietkaarten bieden dikwijls een aankoopverzekering (bijv. als goederen niet geleverd werden), reisverzekering, verzekering tegen diefstal, cashback programma, … aan. Bij Achteraf betalen zal je dit soort extra verzekeringen niet vinden. Je kan bij bepaalde aanbieders bijvoorbeeld wel kortingen krijgen bij webshops in de app, klantenkaarten toevoegen, verzending opvolgen, enzovoort.
  
  
• Kostprijs. Vaak is een kredietkaart tegen betaling (soms gratis onder voorwaarden). Koop nu, betaal later is doorgaans gratis, tenzij je niet tijdig betaalt.